Tiêu chảy trong quá trình điều trị ung thư

12:33 - 01/04/2020

Tiêu chảy là một trong các tác dụng phụ phổ biến trong quá trình điều trị ung thư. Bệnh nhân ung thư cần nắm được cách khắc phục tình trạng tiêu chảy để tránh các biến chứng.

Tiêu chảy là tình trạng đại tiện thường xuyên hơn bình thường, ra phân lỏng hoặc nước. Nếu bạn bị tiêu chảy trong quá trình điều trị ung thư, hãy nói với bác sĩ. Bác sĩ có thể đưa ra một số cách giúp bạn xử trí tình trạng này. Giảm bớt các tác dụng phụ là một phần quan trọng trong điều trị ung thư. Việc này còn được gọi là xử trí triệu chứng, chăm sóc giảm nhẹ hoặc chăm sóc xoa dịu.

Nguyên nhân gây tiêu chảy trong điều trị ung thư

Các nguyên nhân liên quan tới ung thư và phương pháp điều trị ung thư bao gồm:

Hóa trị
Liệu pháp miễn dịch
Xạ trị vùng chậu
Sau phẫu thuật cắt một phần ruột
Ung thư ảnh hưởng tới tuyến tụy
Bệnh mảnh ghép chống lại vật chủ (Graft-versus-host-disease), một tác dụng phụ do cấy ghép tủy xương

Các tình trạng khác không liên quan tới ung thư cũng có thể gây tiêu chảy:

Bệnh lý ruột kích thích hoặc viêm ruột
Nhiễm siêu vi
Không thể tiêu hóa một số loại thức ăn nào đó.
Dùng kháng sinh
Nhiễm một loại vi khuẩn gây tiêu chảy gọi là Clostridium difficile

Các nguyên nhân gây tiêu chảy ở mỗi bệnh nhân ung thư rất khác nhau. nhóm chăm sóc y tế có thể tiến hành các xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân gây tiêu chảy.

Mức độ tiêu chảy do điều trị ung thư

Tiêu chảy được mô tả theo các cấp độ sau, từ nhẹ đến nặng, dựa trên phân độ của Viện Ung thư Quốc gia (Hoa Kỳ):

Mức độ 1: Tăng số lần đại tiện nhưng ít hơn 4 lần một ngày.
Mức độ 2: Tăng số lần đại tiện từ 4 đến 6 lần một ngày.
Mức độ 3: Bao gồm nhiều yếu tố và bạn cần phải nằm viện để điều trị.
- Số lần đại tiện tăng hơn 7 lần một ngày.
- Không kiểm soát được đại tiện, ỉa són.
- Giảm khả năng sinh hoạt và tự chăm sóc bản thân hàng ngày.
Mức độ 4: Tình trạng đe dọa tính mạng và cần được chăm sóc đặc biệt ngay.

Phòng ngừa và điều trị tiêu chảy trong quá trình điều trị ung thư

Mặc dù tạo nên cảm giác khó chịu, tiêu chảy nhẹ thường không gây nên vấn đề gì nghiêm trọng. Tuy nhiên, tiêu chảy nặng có thể dẫn đến mất nước và rối loạn điện giải. Hiện tượng này xảy ra khi cơ thể mất quá nhiều nước. Nó cũng có thể gây nên những vấn đề sức khỏe khác có thể phòng tránh bằng việc phòng hoặc chữa trị tiêu chảy sớm.

Phương pháp phòng ngừa và điều trị tốt nhất phụ thuộc vào triệu chứng và nguyên nhân gây tiêu chảy.

Tránh uống cà phê

Những phương pháp sau cũng có thể giúp xử trí tiêu chảy mức độ nhẹ (Độ 1 hoặc 2):

Tránh uống café, rượu, các chế phẩm từ sữa, thức ăn béo, nhiều xơ, nước cam, nước mận, và đồ ăn cay.
Tránh dùng các thuốc nhuận tràng và metoclopramide (Reglan). Metoclopramide thường được dùng để ngăn ngừa nôn và buồn nôn do hóa trị.
Ăn thành những bữa ăn nhỏ thường xuyên với những loại thức ăn dễ tiêu. Chúng bao gồm chuối, gạo, sốt táo, và khoai tây. Nếu hóa trị gây ra tiêu chảy, bác sĩ có thể đề nghị một chế độ ăn ít chất xơ. Bác sĩ cũng có thể đề nghị những thay đổi khác về chế độ ăn.
Uống nhiều nước lọc và các loại nước khác để phòng ngừa mất nước. Những người bị mất nước nặng có thể cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch.
Đối với tiêu chảy nặng do hóa trị, hãy hỏi bác sĩ về việc thay đổi lịch trình điều trị hoặc liều lượng thuốc.
Hãy hỏi bác sĩ những loại thuốc để phòng tránh tiêu chảy… Các thuốc sau thường được dùng trong tiêu chảy do hóa trị:
- Loperamide (Imodium)
- Diphenoxylatevà atropine (Lomotil)

Thực hiện theo các hướng dẫn chế độ ăn uống dưới đây khi bị tiêu chảy.

Thực phẩm nên ăn	Thực phẩm cần tránh
Trái cây và rau quả nấu chín, bóc vỏ và xay nhuyễnChuốiTáo gọt vỏ hoặc táoNước ép hoặc mật hoa pha với nướcBơ đậu phộng mịn.	Trái cây và rau sống, các loại hạt và hạt (trừ những loại được phép)Các loại rau có thể gây ra khí như bông cải xanh, súp lơ, bắp cải, đậu và hành tây.

Các nhà nghiên cứu cũng đang nghiên cứu những loại thuốc ngăn ngừa tiêu chảy do xạ trị vùng chậu. Tuy nhiên, chưa có loại thuốc nào được phê duyệt để đưa ra thị trường.